Cinsel Yönelim Sembolleri: LGBT Bayrakları ve Anlamları

Gökkuşağı bayrağı, dünya genelinde LGBT sembolü haline gelmiştir ve bu topluluğun etkinliklerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak LGBT ideolojisinin iddia ettiği cinsel yönelimlerin “çeşitliliğini” yansıtmak amacıyla yıllar içinde pek çok sembol ve bayrak ortaya çıkmıştır. İşte bu yazıda, LGBTQA+ topluluğunun farklı cinsel yönelimleri temsil etmek üzere kullandığı bazı bayrakları ve sembolleri ele alıyoruz.

LGBT Bayrakları ve Anlamları

Gökkuşağının LGBT sembolü olarak kullanılması, “Busty Ross” adını kullanan gey bir drag queen olan Gilbert Baker'ın gökkuşağı renklerinde bir bayrak tasarlamasına dayanır. Bunu ondan isteyen kişi ise California'da cinsel yönelimini açıklayarak belediye meclisine seçilen ilk eşcinsel politikacı olan Harvey Milk’ten başkası değildir. Bu orijinal LGBT “Onur” bayrağı, ilk kez 25 Haziran 1978'de San Francisco Eşcinsel Özgürlük Günü Geçit Töreni'nde kullanılmıştır.

Baker'ın orijinal tasarımındaki bayrak sekiz renk içerir ve her bir renk farklı bir anlam taşır. Bu renkler ve temsil ettikleri anlamlar şunlardır:

• Pembe: Cinsellik
• Kırmızı: Yaşam
• Turuncu: Canlılık
• Sarı: Güneş
• Yeşil: Doğa
• Mavi: Sanat
• Mor: Ruhsal gelişim
• İndigo: Özsaygı

Sonraları LGBT hareketinin sembolü olan pembe üçgenin artık tercih edilmemesi üzerine Harvey Milk ve San Francisco'daki LGBT topluluğu yeni bir sembol arayışına girmiştir. Zira Nazi Almanya'sında toplama kamplarına gönderilen eşcinsellerin sembolü olan pembe üçgenin, Yahudiler için Davut'un yıldızı sembolünün kullanımıyla benzerlik gösterdiği ve insanlarda olumsuz çağrışımlar uyandırdığı düşünülmüştür. Bunun üzerine yeni bir bayrak tasarlayan eşcinsel aktivist Gilbert Baker, gençliğindeki ve o dönemdeki çeşitli olaylardan esinlendiğini söylemiştir. Bunlar 1969'da polisin eşcinsel bara düzenlediği bir baskın sonucu çıkan Stonewall ayaklanmaları, 1960'lardaki barış yanlısı Hippie hareketinin gösterilerinde kullanılan "Flag of the Races" adlı renkli bayrak ve Judy Garland'ın "Over the Rainbow" şarkısıdır. 1979'da ise Baker bayrağı tekrar değiştirerek, bugün hala kullanılan 6 şeritli gökkuşağı bayrağına dönüştürmüştür.

Haziran 2017'de Amber Hikes liderliğindeki Philadelphia LGBT İşleri Ofisi, "Daha Fazla Renk Daha Fazla Onur" bayrağını tanıtmıştır. Bu versiyon, toplum içinde yeterince temsil edilmeyen siyahi üyelere dikkat çekmek amacıyla siyah ve kahverengi şeritleri içermektedir. 

Tasarımcı Daniel Quasar'ın 2018'de tasarladığı bayrak ise, marjinalleştirilmiş siyahi insanları, transları ve HIV/AIDS ile yaşayanları kapsayacak şekilde LGBT topluluğunu temsil etmektedir.

Valentino Vecchietti tarafından tasarlanan başka versiyon ise, 2013 yılında Avustralyalı Morgan Carpenter tarafından tasarlanan interseks bayrağına bir atıftır. Sarı üçgen ve mor daire ekleyerek Quasar'ın 2018 bayrağını temel alır. Güncellenen tasarım, interseksleri dahil etme amacını yansıtmaktadır.

Trans (Transgender) Bayrağı 

Trans bayrağı, 1999 yılında transseksüel Monica Helms tarafından tasarlanmış ve ilk kez 2000 yılında Phoenix, Arizona'daki bir onur yürüyüşünde kullanılmıştır. Bayrak, sırasıyla mavi, pembe, beyaz, pembe ve mavi olmak üzere beş yatay çizgiden oluşur. Helms, renk seçiminde geleneksel olarak erkek bebekler için kullanılan mavi ve kız bebekler için kullanılan pembe renklerinden ilham aldığını belirtirken, ortadaki beyaz çizginin cinsiyet değişim dönemini, cinsiyetini nötr olarak ifade edenleri veya hiçbir şekilde ifade etmek istemeyenleri ve interseksleri temsil ettiğini söylemiştir.

Panseksüel Bayrağı

Panseksüellik, kişinin cinsiyetinden bağımsız olarak her yöne cinsel olarak çekilebileceğini savunan bir cinsel yönelim türüdür. Panseksüel bayrağının üç yatay şeridi vardır: pembe, sarı ve mavi. Çoğu tanıma göre, pembe renk “kadın kimliğine” sahip kişileri, mavi renk “erkek kimliğine” sahip kişileri, sarı renk ise iki cinsiyeti reddedenleri temsil etmektedir. Panseksüel bayrağı ilk olarak 2010 yılında tanıtılmıştır.

Nonbinary Bayrağı

Nonbinary kavramı, kendisini tam olarak bir erkek veya kadın olarak hissetmeyen veya eril veya dişil cinsiyet ifadelerini reddeden kişileri ifade etmek için kullanılır. 2014 yılında 17 yaşındaki Kye Rowan, LGBT bayrağının yanında dalgalanması için nonbinary bayrağını tasarlamıştır. Beyaz tüm cinsiyetleri, siyah cinsiyetsizliği, mor ise cinsiyetlerin karışımını temsil etmektedir.

Biseksüel Bayrağı

1998 yılında Michael Page tarafından biseksüel bayrağı tasarlanmıştır. Bayrağın üst kısmı pembe, alt kısmı ise koyu mavidir ve ortasında üst üste binen mor bir şerit bulunmaktadır.

İnterseks Bayrağı

Toplumda hünsa olarak bilinen interseksüellik, kişinin doğuştan gelen cinsel anatomisi, kromozomları veya hormonlarının "erkek" veya "kadın" cinsiyet kategorilerine uymadığı durumları ifade eder. İstatistiklere yansıtılmayacak kadar nadir görülür. İnterseks Bayrağı, 2013 yılında Avustralyalı Morgan Carpenter tarafından tasarlanmış olup "cinsiyetçi olmayan" renklerle öne çıkarılmıştır. Sarı renk, uzun süredir interseks rengi olarak kabul edilmiştir ve aynı zamanda iki cinsiyeti reddeden bireyleri temsil etmektedir. İnterseks Bayrağı, 2013 yılında Avustralyalı Morgan Carpenter tarafından tasarlanmıştır ve "cinsiyetçi olmayan" renklerle tasarlandığı iddia edilmektedir. Sarı renk, uzun bir süredir interseks rengi olarak kabul edilmekte ve aynı zamanda iki cinsiyeti reddeden kişileri temsil etmektedir.

Lezbiyen Bayrağı

Emily Gwen tarafından 2018 yılında tasarlanan bu bayrak, cinsiyet uyumsuzluğunu ve lezbiyenliği temsil etmektedir.

Bazı LGBT sembolleri ve anlamları ise şu şekildedir:

Lambda

Yunan harfi lambda ilk olarak 1970 yılında New York Gey Aktivistler Birliği'nin sembolü olarak kullanılmış ve 1974 yılında İskoçya'nın Edinburgh kentinde düzenlenen Uluslararası Gey Hakları Kongresi tarafından resmi olarak gey ve lezbiyen haklarının sembolü olarak kabul edilmiştir. LGBT topluluğu için, lambda “birliği” ifade eder.

Erkek Erkeğe Eşcinsellik Sembolü

1990'larda popülerleşen bu eşcinsellik sembolü, birbirine kenetlenmiş iki erkek cinsiyet sembolünden oluşur ve geyliği temsil eder.

Kadın Kadına Eşcinsellik Sembolü

1990'larda popülerleşen bu simge de, iç içe geçmiş iki kadın cinsiyet sembolünden oluşur ve lezbiyenliği temsil eder.

Transseksüellik Sembolü

Bu sembol, en popüler transseksüel sembolüdür ve Holly Boswell tarafından çizilmiştir. Geleneksel sembollerinin bir modifikasyonu olan bu sembol, sağ üstte erkek sembolündeki ok, altta kadın sembolündeki haç ve sol üstte kadın haçı ve erkek okunun birleşiminden oluşan çizgili bir okun yer aldığı bir daire ile tasvir edilmektedir.

Bu semboller ve bayraklar üzerinden gerçekleştirilen temsil küresel çapta öyle bir boyuta gelmiştir ki gökkuşağı renklerini içeren her görsel “LGBT bayrağı” etiketiyle anılır olmuştur. LGBT sembolleri ve bayrakları, rozetler, t-shirt'ler, defterler gibi çeşitli ürünlerde yaygın olarak kullanılır hale gelmiştir. Propagandanın LGBT aktivizmini normalleştirme ve sevimli kılma çabası gökkuşağının cezbedici renkleriyle beraber bu süreci kolaylaştırmıştır. LGBT sembolleri, başta gökkuşağı bayrağı olmak üzere dünya genelinde çeşitli organizasyonlar, kapitalist markalar, ünlü isimler ve yapımlar tarafından ticari amaçlarla kullanılmaktadır. Bu sembollerin tanınması, özellikle çocuklar için satılan ürünlerde tespit edilebilmeleri açısından önemlidir. LGBT bayraklarına ait renklerin ayrımını yapmak ve uygun olmayan bağlamda kullanımlarından kaçınmak, bu ideolojinin normalleştirilmesinin önüne geçmek adına bir adım olabilir.

Akıllara gelen sorular ise şunlar olacaktır: Gökkuşağı artık tüm renkleriyle beraber LGBT lobisinin tekelinde midir? Çocuklarımıza doğrusuyla gökkuşağını nasıl anlatmalıyız? Üzerinde gökkuşağı olan ürünlere, kıyafetlere yaklaşımımız nasıl olmalıdır? Siz değerli okuyucularımızı bu soruların cevaplarını aramaya davet ediyoruz.