Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı Sonrası Pişmanlık Yaşayanlar: Detransların Artan Sayısı

Cinsiyet değiştirdikten sonra esas cinsiyetine dönen Jackie'nin hikayesi

Jackie, önce arkadaşlarına ve ailesine açıldı ve ardından Facebook'ta bir not yayınladı. Notta, yeni zamirler benimsediği ve herkesin buna saygı göstermesini istediği yazıyordu (İngilizcede ‘o’ zamiri cinsiyet belli eder; transgender ideolojisine göre, kişiler tercih ettikleri cinsiyetin zamirleriyle kendilerine hitap edilmesini talep eder). İlk başta, 2017 dolaylarında her gün daha fazla insanın transseksüel veya non-binary (her iki cinsiyeti de reddeden kişi) olduğunu ilan ettiği internet furyasına kapılan pek çok kişiden biri gibiydi Jackie. Ancak Jackie'nin paylaşımı farklıydı. Trans olduğunu değil, detrans (translıktan pişman olup esas cinsiyetine geri dönen kişi) olduğunu ilan ediyordu.

Jackie, cinsiyet değiştiren ve daha sonra tekrar esas cinsiyetine dönenlerin oluşturduğu yeni bir popülasyon arasında yer alıyor. Detransların ortaya çıkması, trans topluluğunun hem içinde hem de dışında, çeşitli tarafların birbirlerini bağnazlıkla, tacizle, sansürle ve trans hakları mücadelesine zarar vermekle suçladığı çekişmeli bir tartışmanın fitilini ateşledi. Bu öylesine çetrefilli bir konu ki, görüştüğüm pek çok kişi isimlerinin açıklanmasını istemedi (Bu yazıda sözü edilen detransların isimleri değiştirilmiştir.) Diğerleri ise olası sonuçlardan korktukları için kayıtlara geçecek şekilde konuşmayı reddetti. Ancak Jackie gibi daha fazla detrans ortaya çıktıkça, tartışma daha da kızışıyor.

Şu anda 25 yaşında olan ve Seattle'ın dışında bir banliyöde yaşayan Jackie'nin, yeşil gözleri, kısa saçları ve her gün tıraş ettiği bir tutam sakalı var. Esasen kadın olan Jackie, internette transseksüellik hakkında okumaya başladığında 17 yaşındaydı. Okudukları onu derinden etkiledi. Çocukken tam bir erkek Fatma olduğu için, okudukları onu transseksüel olduğuna inandırdı. Şimdilerde bu durum cinsiyet disforisi (cinsiyetten duyulan hoşnutsuzluk) olarak adlandırılıyor.

Birçok transseksüel gibi, Jackie de Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından cinsiyet disforisi tanısı aldı. Jackie bu disforiyi, dünyanın onu erkek olarak görmesi halinde geçeceğini sandığı, bedenindeki bir huzursuzluk olarak tanımlıyordu.

Jackie internette nasıl erkek gibi görüneceğine, ne tür kıyafetler giyeceğine, göğsünü nasıl bağlayacağına ve yürüyüşünü nasıl değiştireceğine dair ipuçları buldu. Beline kadar uzanan saçlarını kestirdi, adını değiştirdi ve insanlardan kendisine "erkek" demeye başlamalarını istedi. Hormon tedavisine başlaması için üç yıl daha geçmesi ve Uygun Bakım Yasası'nın kabul edilmesi gerekti. Daha önce sigortası yoktu, Washington Sağlık Fayda Borsası aracılığıyla sigorta satın alabildi. Bu sigorta testosteron enjeksiyonlarını kapsıyordu ve muhtemelen yaygın olarak "üst ameliyat" olarak adlandırılan çift mastektomi (her iki göğsün de alındığı transseksüel ameliyatı) ameliyatını da kapsayacaktı. Ancak sekiz ay önce, tam da üst ameliyatına hazırlanırken, Jackie fikrini değiştirdi: "Tüm bu cinsiyet değiştirme konseptinin yanlış olduğunu düşünmeye başladım." dedi.

Beş yıl testosteron kullandıktan sonra sağlığı konusunda da endişe duymaya başladı; zira hormon tedavisinin uzun vadeli etkileri büyük ölçüde bilinmemekle birlikte, yüksek dozda testosteronun karaciğere zarar verebildiği bilim camiasında konuşuluyor. Bazı doktorlar, bazı kanser ve enfeksiyon risklerinin artabileceği endişesiyle transseksüellere histerektomi (rahmin alınarak regl döngüsünün kesildiği transseksüel ameliyatı) yapılmasını da öneriyor. Histerektomi de genital rekonstrüksiyon (genital organın karşı cinsiyetin genital organı şeklinde yeniden dizayn edildiği transseksüel ameliyatı) gibi geri döndürülemez bir operasyon. Vajinaya dönüştürülen bir penis eski haline geri döndürülemez, penise dönüştürülen bir vajina da eski haline asla kavuşamaz.

Jackie artık hormon almak istemediğine karar verdi. Ama bunun nasıl bir sonucu olacağını bilmiyordu. Sesi düzelir miydi? Sakalları dökülecek miydi? Bu durum cinsiyeti için ne anlama geliyordu? Esas cinsiyete dönüşle ilgili kaynaklar azdır, translıktan vazgeçmek isteyenler başvuracak hiçbir yer ve kaynak bulamaz.

Günümüzde bakım standartları da değişti. Dünya Transseksüel Sağlığı Meslek Birliği tarafından yayınlanan yönergelere göre, sağlık hizmeti sağlayıcıları tıbbi müdahaleden önce bir terapistten onay yazısı almalıdır, ancak terapistlerin danışanları belirli bir süre boyunca görmeleri gerekmez. Bazı doktorlar ise hiç yazı talep etmiyor. 20 yıldır transseksüellerle çalışan bir terapist olan Ari Kaplan, "Bence klinisyenler, insanların cinsiyet değiştirmesini teşvik etmeye eğilimli." diyor. Ve Jackie bunun sorunun bir parçası olduğunu düşünüyor.

"Danışmanlarımla cinsiyet değiştirme süreci hakkında istediğim şekilde konuşabileceğimi düşünmüyordum çünkü onların belirli siyasi görüşleri var. Cinsiyet değiştirme kavramının tamamına yönelik eleştirilerim olduğunu söylersem, transfobikler tarafından beynimin yıkandığını söyleyip bana zorbalık yapmalarından korkuyordum." 

Bu yüzden de Jackie, terapistlerle konuşmak yerine internette bir topluluk buldu. Şu anda insanların esas cinsiyete dönüş hakkında soru sorup deneyimlerini paylaştıkları çevrimiçi bir kaynak olan Detransition Info'nun moderatörlüğünü yapıyor. 

Jackie ve konuştuğum diğer detranslar, çevrimiçi topluluklarının yüzlerce kişiye ulaştığını söyledi, ancak kimse nüfusun yüzde kaçının detrans olduğunu tam olarak bilmiyor. Kaç kişinin transseksüel olduğu bile belli değil. Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu cinsel yönelim çeşitleri hakkında veri toplamıyor, ancak UCLA Hukuk Williams Enstitüsü'nün 2016 yılında yaptığı bir çalışma, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1,4 milyon trans yetişkin olduğunu veya yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 0,6'sını oluşturduğunu tahmin ediyor. Bu rakam daha önceki tahminlerin iki katıdır.

Bununla birlikte, trans olduğunu söyleyen çocuklar arasında "vazgeçme" oranını inceleyen neredeyse bir düzine çalışma var. Bu çalışmalar esas cinsiyetine dönüş vakalarını ifade ediyor. Kanadalı cinsiyet araştırmacısı James Cantor, bir blog yazısında bu çalışmaların bulgularını şöyle özetliyor: "Tüm çalışmalar oldukça benzer bir sonuca ulaştı: Trans olduğunu söyleyen çocukların sadece çok azı yetişkin olduklarında doğdukların cinsiyetten farklı bir cinsiyette olmayı ve trans olarak hayatlarına devam etmeyi istiyor." Kesin vazgeçme oranı çalışmaya göre değişmekle birlikte, genel olarak, çocukların yaklaşık yüzde 80'inin sonunda esas cinsiyetleriyle özdeşleştikleri görülüyor. 2013 yılında Amerikan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Akademisi Dergisinde yayınlanan en son çalışmada da, Amsterdam'daki bir cinsiyet kliniğinde takip edilen 127 ergen hastanın üçte ikisinin esas cinsiyetlerine döndüğü bildiriliyor.

Jackie ve diğer detranslarda da görüldüğü üzere, cinsiyet değiştirmek cinsiyet disforisi yaşayanların sorunlarını çözmüyor.

İnsanların translığı bırakıp esas cinsiyetlerine dönmelerinin çeşitli nedenleri vardır. Bazıları için bu tamamen tıbbi bir nedendir. Doğurganlık kaybı endişesi veya transseksüel ameliyatından ya da hormon uygulamalarından kaynaklanan komplikasyonlarla ilgili endişeler olabilir. Bazıları trans olduklarında erişeceklerini umdukları mutluluğa erişememiştir. Bazıları cinsiyet değiştirince ortadan kalkacağına inandıkları cinsiyet disforisinin çözümünün trans olmak olmadığını anlamıştır.

Cinsiyet değiştirdikten sonra esas cinsiyetine dönen Cass'in hikayesi

Kaliforniya’da yaşayan Cass, cinsiyet disforisi yaşayan bir çocukken ciddi boyutlarda zorbalığa maruz kalmış. Testosteron almaya başlamadan üç ay önce de annesi intihar etmiş. Cass, "Cinsiyet değiştirmek, bir tür hayatta kalma stratejisiydi," diyor. Ve bu bir süre işe yaramış gibiydi, ancak zamanla disforisinin cinsiyetinden değil, annesinin ölümünün travmasından ve kendi içselleştirilmiş kadın düşmanlığından kaynaklandığını hissetmeye başladı.

"Kadın olmanın ne anlama geldiğine dair hayattan çok sert ve olumsuz mesajlar aldım. Öyle bir noktaya geldim ki, diğer insanların bana karşı hissettiği dehşeti hissetmeden kendimi bir kadın olarak göremez oldum. Erkek olarak yaşamak, annemle ilgili yaşadığım travmadan kaçmanın bir yoluydu."

Hazır olduğunda Cass de Jackie gibi esas cinsiyete dönüş süreciyle ilgili tavsiye almak için internete baktı ve kendisinden birkaç yaş büyük detrans bir kadınla tanıştı. Onun deneyimleri de kendisininkiyle aynıydı; çocukluktaki zorbalıktan içselleştirilmiş kadın düşmanlığına ve cinsiyet değiştirmenin disforisini gerçekten çözmediği hissine kadar her şey aynıydı. Birkaç ay boyunca konuşarak arkadaş oldular ve dokuz yıl erkek olarak yaşadıktan sonra Cass özüne döndü.

Cass kendi cinsiyetine döneli dört yıl oldu. Ehliyetindeki cinsiyetini tekrar kadın olarak değiştirdi ve arkadaşlarından ve ailesinden onu doğum adıyla çağırmalarını istedi, ancak hâlâ rahatsız olduğu kalın bir sesle ve yüzündeki sakallarla mücadele ediyor. 

Cass, kendisini cinsiyet değiştirmeye teşvik eden sağlık çalışanlarına bu değişimden hâlâ bahsetmemiş. Bazı açılardan, cinsiyet değiştirmesine olanak sağladıkları için onları suçluyor. Deneyimlerini internette yazıyor ve bir yazısında, görüştüğü bir terapist hakkında "kendime zarar vermeme yardımcı oldu" şeklinde bir şey yazmış.

Cass, yazılarına ek olarak, son zamanlarda YouTube'da çeşitli videolar yayınlamaya başladı ve bu videolarında sayıları giderek artan detransların itiraflarına yer veriyor. 

Cinsiyet değiştirdikten sonra esas cinsiyetine dönen Jane'nin hikayesi

Güney Kaliforniya'da yaşayan 53 yaşındaki Jane, internette radfem (radikal feminist) forumlarını keşfetmeden önce yaklaşık 20 yıl boyunca trans erkek olarak yaşamış ve kısa bir süre sonra esas cinsiyetine dönmeyi tercih etmiş bir kadın. Jane şimdi, trans arkadaşlarından gelen baskının ilk etapta translık sürecini büyük ölçüde etkilediğini söylüyor. Bunun insanların kabul ettiğinden daha yaygın bir deneyim olduğunu düşünüyor. 

Translık baskısı sandığımızdan da ciddi görünüyor. Trans nüfusta görülen patlamanın akran baskısı veya sosyal bulaşmadan kaynaklandığı fikri son zamanlarda iyice yaygınlaşmış durumda. Bu yıl, Journal of Adolescent Health dergisinde yayınlanan bir araştırmanın da belirttiği gibi, ebeveynler çocuklarının "birden fazla ve hatta tüm arkadaşlarının aynı zaman diliminde cinsiyet disforisi geliştirdiğini", kendilerine transseksüel diyen bir akran grubunun parçası olduğunu" ve "hızlı başlangıçlı cinsiyet disforisi" geliştirdiklerini bildirmeye başladı. Portland'da yaşayan ve cinsiyetsiz olduğunu söyleyen 16 yaşındaki Jesse, bana o yıl sekizinci sınıfta beş çocuğun trans olduğunu açıkladığını söyledi. Bu korkunç bir sayı. 

Cinsiyet değiştirdikten sonra esas cinsiyetine dönen Ryan'ın hikayesi

Cinsiyet değiştirdikten sonra, çoğu kişi disforilerinin ortadan kalkmadığını fark eder. Bu durum, hem Cass hem de Jackie için geçerliydi. Aynı durum, disforisiyle başa çıkmak için başka ve beklenmedik bir yol bulan, detrans bir erkek olan Ryan için de geçerli. Ryan'ın kıvırcık saçları ve sakal izi olmayan yuvarlak, çizgisiz bir yüzü var. 43 yaşında ama rahatlıkla 23 yaşında ve hatta daha genç sanılabilir. "Bu biraz sinir bozucu," diyor Ryan. "İnsanlar her zaman ne kadar genç göründüğümü söylüyor ama bu bana sürekli olarak geçmişimi hatırlatıyor, çünkü bu görünümüm vücudumu mahveden ilaçların bir yan etkisi ve bana sürekli bunu hatırlatıyorlar." Cinsiyet değiştirmek ve esas cinsiyete dönmek, erkekler ve kadınlar için farklı deneyimlerdir. Hormonal olarak tersine bir durum söz konusudur: Testosteron genellikle omuzlarınızı genişletir, vücudunuzun yağ oranını düşürür ve cinselliğe daha fazla ilgi duymanızı sağlar. Daha önce olmayan yerlerde kıl çıkmasını sağlarken, aynı zamanda kelleşmenize de neden olabilir. Buna karşılık östrojen sizi daha duygusal yapar, libidoyu azaltır ve kelliği durdurabilir. Bu hormonları kullanmak insan bedenine yapılan bir haksızlıktır.

Ryan zeki bir çocuktu. Dördüncü sınıfa geldiğinde lise seviyesinde matematik dersleri alıyordu, ancak zekası nedeniyle yetişkinlerden övgü alırken, çocuklar tarafından zorbalık görüyordu. Acımasızca zorbalığa uğradı ve bu dönemde yaşadığı travmayı atlatamadığı için psikolojik olarak zor bir dönem geçirdi. Bunun sonunda gerçekleşmesi mümkün olmayan "kız olma" hayalleri kurdu. Kız olursa, zayıf olduğu için artık zorbalığa maruz kalmayacağını düşündü.

Ryan büyüdükçe fantezisi de büyüdü. İnternetin ilk kullanıcılarından biri olarak, çevrimiçi trans forumlarını buldu. İnsanların paylaştığı içerikler sanki kendi durumunu yansıtıyordu. Üniversite ikinci sınıfa geldiğinde artık hazır olduğuna inandı. Bir psikoloğa gitti ve psikolog onu hemen hormon tedavisine yönlendirdi. 19 yaşında, Ryan'ın hiçbir biyolojik temeli olmayan fantezisi, bir terapistin yönlendirmesi ile gerçekleşiyordu. Karşı cinsiyetin hormonlarına başladı ve ardından 20'li yaşlarının ortasında cinsiyet değiştirme ameliyatı oldu. Yine de bir şeyler doğru gelmiyordu. Ryan yüksek dozda östrojen alıyordu ve zihni bulanıktı, düşünemiyordu. Sürekli bir gerginlik halindeydi ve cinsiyet disforisi de hafiflemiyordu. Elleri hala çok büyük, alnı çok erkeksi görünüyordu. Rahatsızlığından kurtulma umuduyla yeni bir kasabaya taşındı. Bu da işe yaramadı. Çok sıkıntı içindeydi. Ryan yıllar boyunca yoga ve masaj da dahil olmak üzere farklı terapiler denedi, ancak bunların etkileri hep geçici oldu. Sonra yine terapiye gitmeye başladı. Daha sonra da sadece nasıl hissettirdiğini görmek için hormonları bırakmayı denemeye karar verdi. Kısa süre içinde anksiyete ve depresif bozukluğu dağılmaya başladı. 19 yaşından beri zihninde hissettiği bulanıklık sonunda kayboluyordu. Esas cinsiyetine dönmeye karar verdi ve testosteron takviyeleri almaya başladı. Disforinin normal, hatta sıradan olduğu sonucuna varmış ve bununla başa çıkmak için yeni yollar bulmuştu: hareket, terapi ve dünyanın onu nasıl gördüğünü kontrol edemeyeceğini kabul etmek. Kimse bunları kontrol edemez. "Hormonlarla ya da ameliyatla vücudunuzu değiştirebilirsiniz," diyor Ryan, "Ama bunun gerçek bir çözüm olmadığını kabul etmediğiniz sürece disfori ortadan kalkmayacaktır." Ryan eski bedenine asla tamamen kavuşamayacak çünkü bazı şeyler geri döndürülemez.

Jackie de kendi bedeniyle yaşamayı öğreniyor. "Vücudumun nasıl göründüğüne odaklanmak yerine," diyor, "neler yapabileceğine odaklanıyorum." Aktif olmaya çalışıyor ve internette daha az zaman geçiriyor. "Beni yanlış anlamayın, Tumblr'ı hala seviyorum ama internette çok fazla zaman geçirmek ve yeterince hareket etmemek bedenimden daha kopuk hissetmeme neden oluyor." Bu, detranslar arasında yaygın bir tema. Egzersiz yapmak, hareket etmek ve bedenleriyle yeniden bağ kurmak hayatları hakkında daha iyi hissetmelerini sağlıyor ve böylece esas cinsiyetlerinde disforiyi hissetmeden yaşamayı öğreniyorlar.

Cass bana şunları söyledi: "Benim ve diğer detransların söylediklerini tehdit edici veya tehlikeli bulan çok sayıda trans ve LGBT aktivisti var ve bize bunları söylemememizi dayatıyorlar. Ancak ne yaşadığımızı sadece biz biliyoruz, bunlar bedenimize yaptığımız büyük kötülükler". "Translar bazen kendi cinsiyetinde yaşayan insanlara korktukları şeylerin sembolleri olarak muamele ediyorlar."

Ancak Cass, bu konuşmanın ileride kaçınılmaz olacağını da sözlerine ekledi. "Şu anda cinsiyet değiştiren çok fazla insan var ve ne olacağını gerçekten tahmin edemezsiniz. Bedenleri mahvolduktan sonra ne olacağını kimse bilmiyor. Bu konuyu daha fazla tartışmaya ihtiyacımız var. Bu konuyu ele alabilmeliyiz."

Kaynak: thestranger.com