Çocuklar "Ben Transım" Dediğinde

Claire 14 yaşında, kısa kumral saçları ve güzel bir gülümsemesi olan bir kız. Her ikisi de akademisyen olan annesi ve babasıyla Philadelphia'nın dışında yaşıyor. Claire içine kapanık biri gibi görünmesine rağmen çabucak açılıyor ve utangaç gibi görünen duruşunun altında sessiz bir özgüven olduğu ortaya çıkıyor. Onun yaşındaki pek çok çocuk gibi Claire'in de programı çok yoğun. Claire ve annesi Heather (takma isimler kullanılmıştır) ile geçirdiğim akşam boyunca tiyatro, gitar ve atletizm seçmelerinden söz ettik. Yakın zamana kadar Clair'in kız olduğundan emin olmadığı hislerini de konuştuk. 

Altıncı sınıf onun için zor geçmişti. Arkadaş edinmekte zorlanmış ve anksiyete ve depresif bozukluk yaşamıştı. "Kendime hiç güvenim yoktu," dedi bana. "Bende bir sorun olduğunu düşünüyordum." O zamanlar 12 yaşında olan Claire, vücudunda tam olarak tanımlayamadığı bir rahatsızlık hissediyordu. Bunun bir kısmının ergenlikle ilgili olduğunu kabul ediyordu, ancak bunun olağan ergenlik sıkıntılarından daha fazlası olduğunu hissediyordu. "İlk başta daha az yemek yemeye başladım, ama bu pek yardımcı olmadı."

Bu sıralarda Claire, transseksüel gençler tarafından hazırlanan YouTube videolarını izlemeye başladı. Karşısına çıkan videolardan birinde trans bir erkeğin transseksüelliğini pazarlamasını, testosteron kullanmasını, çift mastektomi (memelerin alındığı transseksüel ameliyatı) yaptırmasını 1 milyon takipçi izlemişti. Claire bu videoları tesadüfen ya da daha doğrusu algoritma sayesinde keşfetmişti. Videolar "önerilenler" akışında belirmişti. Clair'in aklına transseksüel olup olmadığı, bu duyduklarının biyolojisiyle uyuşup uyuşmadığı sorusu düştü. O sırada "Belki de bedenimden rahatsız olmamın nedeni erkek olmam gerektiğidir." diye düşündü. Esasen tüm bu süreç bir manipülasyondan başka bir şey değildi.

Claire, izlediği YouTube videolarından sonra mutsuzluğuna net bir çözüm bulduğunu düşündü. "Artık kendimi kötü hissetmek istemiyordum, bu yüzden cinsiyet değiştirmeliyim diye düşündüm" dedi. Claire'in durumunda, ilk adım ergenliği durduracak ilaçlara erişim sağlamak olacaktı; daha sonra testosteron almaya başlayacaktı. "Kendini daha iyi hissetmemi sağlayacak şeyin bu olduğunu sanıyordum." dedi bana.

Claire'in zihnindeki plan netti, ancak annesi Heather ve babası Mike'ın bundan haberi yoktu. Claire başlangıçta duygularını ailesinden sakladı ve tıbbi bir müdahale ya da aile onayı gerektirmeyen cinsiyet değiştirme adımlarından hangilerini atabileceğini araştırdı. Sesini daha kalın çıkarmanın ve göğüslerini gizlemenin yollarını araştırdı. Ancak Ağustos 2016'da bir gün babası Mike, ona son zamanlarda neden bu kadar üzgün göründüğünü sordu. Claire ona erkek olduğunu düşündüğünü açıkladı.

Ebeveynleri Claire'e onu sevdiklerini söylediler; hislerini onlarla paylaştığı için ona teşekkür ettiler. Ancak onu cinsiyet değiştirme sürecine teşvik etmekten kaçındılar. Claire'in ebeveynleri, kızlarının ızdırabının birdenbire ortaya çıktığını düşünüyordu, çünkü Claire çocukluğunda cinsiyet disforisi (cinsiyetten duyulan hoşnutsuzluk) yaşamamıştı. Kızlarının kendi kendine disfori diye adlandırdığı bu yeni durumun sadece ergenlik dönemi sancıları olduğunu düşünüyorlardı.

Claire ergenlik çağına girdiğinde ruh sağlığı sorunlarıyla mücadele etmeye devam etti. Ailesi ona bir terapist buldu ve bu terapist Claire'in depresyonu ve anksiyetesi üzerinde çalışırken, aileye gençler için cinsiyet değiştirme hizmetleri sunan kliniklere başvurmalarını tavsiye etti.

Claire'in ailesi bu süreci başlatma konusunda temkinliydi. Farmakoloji alanında doktorası olan Heather, gençlerde görülen cinsiyet disforisini araştırmaya başlamıştı. Claire'in neden böyle hissettiğini ve Mike'la birlikte ona yardım etmek için neler yapabileceklerini öğrenmeyi umuyordu. Amerikan Psikiyatri Birliği'nin tanı el kitabı olan DSM-5'e göre, Claire cinsiyet disforisi için klinik kriterleri karşılıyor gibiydi, ancak Heather bu kriterlerin ya da internette bulduğu bilgilerin çoğunun tüm hikayeyi kapsayıp kapsamadığını sorguladı. "Psikologlar ergenlik döneminin belirsizlik ve cinsiyet arayışıyla geçtiğini biliyorlar. Ancak bulduğum bilgiler bu gerçeği bile kabul etmiyor" dedi.

Heather’ın bulduğu kaynakların çoğuna göre, eğer bir çocuk trans olduğunu söylüyorsa bu onun bir trans olduğu anlamına geliyordu. Eğer kızı karşı cinsiyet hormonuna ihtiyacı olduğunu söylerse, Heather'ın sorumluluğu kızının hormon almasına yardımcı olmaktı. Yapabileceği en önemli şey kızını teşvik etmekti(!). 

Heather cevaplar ararken, Claire'in cinsiyet değiştirmesi gerektiğine dair inancı giderek güçleniyordu. Aylardır hem testosteron kullanma hem de "üst ameliyat" (çift mastektomi, memelerin alındığı transseksüel ameliyatı) olma isteğinde ısrarcıydı. Defalarca ailesinden kendisini fiziksel değişim sürecine sokabilecek doktorları bulmalarını istedi. Heather ve Mike ona böyle bir doktor aradıklarını ama henüz kimseyi bulamadıklarını söyleyerek zaman kazandılar. Heather, "Onu gezdirdik, kanoya bindirdik, onunla daha fazla masa oyunu oynadık ve beraber daha fazla televizyon izledik ve başka kısa aile gezilerine çıktık." diyor. "Ayrıca internette gezinmesine izin vermedik ama teselli olarak Instagram'a müsaade ettik." Kızlarına acı içinde olduğunu fark ettiklerini söylediler, ancak araştırmalarından öğrendiklerine dayanarak, cinsiyeti hakkındaki duygularının zamanla değişmesinin mümkün olduğunu da ifade ettiler. Bu duyguları keşfetmesine yardımcı olacağını umarak ondan bir günlük tutmaya başlamasını istediler.

Claire, ailesine duyduğu hayal kırıklığı artsa bile onların sözünü dinledi. Ve sonunda bir şeyler değişti. Claire geçen Kasım ayında günlüğüne yazdığı bir yazıda, erkek olmadığını fark etmesinin izini sürdü. Erkek gibi görünmeye çalıştığı bir dönemde aynaya baktığında şunları düşünmüştü: "Bol, rahatsız kıyafetlerime; yıpranmış kısa saçlarıma ve depresif görünen yüzüme baktığımda bunların beni daha iyi hissettirmediğini fark ettim. Hâlâ mutsuzdum ve hâlâ kendimden nefret ediyordum." O andan itibaren sıkıntısı yavaş yavaş azalmaya başladı. "Ama evet, kesinlikle bir kız olduğumu anlamam biraz zaman aldı."

Biraz daha büyüdüğünde, kendi ilgi alanlarını paylaşan kızlar buldu ve bedeninde kendini evinde, huzurlu hissetmeye başladı.

Heather'a göre, Mike'la birlikte internette buldukları bilgilere kulak vermiş olsalardı, Claire fiziksel bir cinsiyet değiştirme sürecine girecek ve daha sonra pişman olacaktı. Bugünlerde Claire, ruh sağlığı sorunları belirgin şekilde iyileşmiş, genel olarak mutlu bir genç kız. 

...

Geçtiğimiz sonbaharda Max, hikayesini The Economist'in kültür ve fikir dergisi 1843'e anlattı. 

Max Robinson’a 17 yaşındayken çift mastektomi yaptırmak mantıklı geliyordu. Hatta bu ona tek seçenekmiş gibi görünüyordu; mucizevi, hayat kurtarıcı bir prosedürmüş gibi... Bir kadın vücuduna sahip olmasına rağmen, aslında bir erkek olduğunu sanıyordu. Transseksüel ameliyatının ona kendisi olma şansı sunacağını zannetti. 

Şu anda 22 yaşında olan Max ile, yaşadığı Oregon kasabasındaki bir kafede tanıştım. Üzerinde flanel düğmeli bir tişört vardı; başında gri bir kışlık şapka; ayaklarının dibinde tüylü beyaz bir köpek. Daha önce telefonda konuşmuş ve birkaç e-posta yazışmasında bulunmuştuk. Bana cinsiyet gelişiminin karmaşıklığını gösteren hikayesini anlatmıştı.

Max ergenlik çağına kadar mutlu bir kız olarak büyümüş; "Ergenlik dönemine girmeye başladığımda bedenimden çok daha fazla uzaklaşmaya başladım" diyor. Kadın olmanın kontrol edilmesi ve düzeltilmesi gereken bir şey olduğuna inanmaya başlamış. Rahatsızlığını gidermek için çeşitli yollar denemiş. Yedinci sınıftayken 12 yaşında bir çocuk gibi giyinmek ile dekolteli kıyafetler giymek arasında gidip gelmiş. Erkeklerle de daha kötü deneyimler yaşamış. 13 yaşındayken, görüştüğü kendinden yaşça büyük biriyle ilişkiye girmiş. O zamanlar bunun rızaya dayalı olduğunu zannettiğini, ancak daha sonra 13 yaşındaki bir çocuğun 18 yaşındaki biriyle ilişki girmeye rıza gösteremeyeceğini fark ettiğini ifade ediyor. Bu sıralarda Max'e anksiyete ve depresif bozukluk teşhisi konmuş.

Max transseksüellik kavramıyla ilk kez dokuzuncu sınıfa gidiyorken izlediği The Tyra Banks Show'da trans bir pornocunun cinsiyet değişimi sürecinden bahsettiği bir bölümde karşılaşmış. Bunu öğrenmek ona sanki yeni bir dünyanın kapılarını açmış. Yavaş yavaş cinsiyet değiştirmesi gerektiğine inanmaya başlamış.

Max 16 yaşındayken, terapisti ona erkeklik hormonları reçete etmiş ve fiziksel olarak cinsiyet değişikliği sürecini başlatmasına yardımcı olabilecek bir endokrinoloğa gitmesi için bir tavsiye mektubu yazmış. Sonunda emeline (!) ulaşan Max testosteron almaya başlamış. Sıcak basması, hafıza sorunları gibi bazı yan etkiler yaşamış ama rahatladığını da düşünmüş. Başından beri planı üst ameliyatı da olmakmış. Hormonların verdiği ilk coşkunun etkisi onu bu yolda devam etmeye ikna etmiş. 17 yaşındayken, hala büyük zihinsel sağlık sorunlarıyla uğraşıyor olmasına karşın üst ameliyatı planlanmış.

Max ebeveynlerinin onayını aldığı için, gittiği cerrah reşit olmamasına rağmen onu ameliyat etmeyi kabul etmiş. Max ameliyata iyimser bir şekilde girmiş. "Ameliyatın pek çok sorunumu çözeceğine inanıyordum" diyor ve ekliyor: "Bu sorunların çoğunu henüz tam olarak adlandırmamıştım."

Max başlangıçta fiziksel değişikliklerinin sonuçlarından memnunmuş. Ameliyattan önce tam olarak erkek gibi davranamıyormuş. Ameliyattan sonra ise erkekleşmiş göğsü ve hormonlar dolayısıyla uzayan sakalları ile birlikte esas cinsiyetini geride bıraktığını hissetmiş. "Görülmek istediğim şekilde görülmek bir başarı gibi hissettirdi," dedi bana.

Ama bu duygu uzun sürmemiş. Ameliyattan sonra Max, doğduğu yer olan Kaliforniya'dan Portland'a taşınmış ve kendini oradaki trans ortamına atmış. Mutlu bir yuvada değilmiş. Hormonlara başladıktan ve ameliyat olduktan sonra geçici olarak hissettiği yeni kimliği hiçbir zaman tam olarak yerleşmemiş. Rahatsızlığı geçmemiş.

Bugün Max tekrar bir kadın olarak yaşıyor. Gençken maruz kaldığı kadın düşmanlığı ve travmaların etkilerini cinsiyetiyle bağdaştırarak hata yaptığına inanıyor. Hormon tedavisi nedeniyle hala sakalları var ve bu nedenle sık sık erkek sanılıyor.

Max, cinsiyet disforisi konusunda yardım almak için gittikleri terapistler ve doktorlar tarafından başarısızlığa uğratıldıklarına inanan ve sayıları giderek artan gençlerden sadece biri. Her birinin hikayesi farklı olsa da, benzer temaları içeriyorlar. Çoğu ergenlik ya da erken yetişkinlik döneminde cinsiyet değiştirmeye başlamış. Birçoğu uzun süre hormon kullanmış ve bu da seslerinde, görünümlerinde veya her ikisinde kalıcı değişikliklere neden olmuş. Max gibi bazıları transseksüel ameliyatı da olmuş.

Doğuştan gelen cinsiyetine geri dönen birçokları (detranslar), cinsiyet değiştirmeye giden süreçte iyi niyetli gibi görünen klinisyenlerin ruh sağlığı sorunlarını veya geçmiş travmalarını araştırmadıklarını düşünüyor. Max de klinisyenler tarafından fiziksel cinsiyet değişimi için acele etmeye teşvik edildiğine inanıyor. Sürecin büyük bölümünde reşit olmamasına rağmen, doktorlarının ne derse yaptıklarını söylüyor.

...

Bir detrans olan Cari Stella, "Ben göğsü yaralı, sesi bozuk ve yüzünde sakallarının gölgesi olan 22 yaşında gerçek bir kadınım; çünkü bir kadın olarak büyüme fikriyle yüzleşemedim," diyor.

Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, detrans hikayeleri daha görünür hale geldi. Daha önce çoğunlukla Tumblr'da takma adla blog yazan detranslar, gerçek isimleriyle yazmaya ve YouTube videolarında kamera karşısında konuşmaya başladılar.

Cari Stella, Raging Stars Kılavuzu adlı bir blogun yazarı. Şu anda 24 yaşında olan Stella, 15 yaşında sosyal olarak cinsiyet değişimi yapmış, 17 yaşında hormonlara başlamış, 20 yaşında çift mastektomi olmuş ve 22 yaşında cinsiyet değişikliğinden pişman olarak esas cinsiyetine geri dönmüş. Ağustos 2016'da yayınladığı bir videoda "Ben göğsü yaralı, sesi bozuk ve yüzünde sakallarının gölgesi olan 22 yaşında gerçek bir kadınım çünkü büyüyüp kadın olma fikriyle yüzleşemedim" dedi. Konuştuğumuzda bana "duygusal olarak çok dengeli bir genç değildim" dedi. 

...

Carey Callahan, Ohio'da yaşayan, dört yıl boyunca trans olarak yaşadıktan ve dokuz ay erkeklik hormonları kullandıktan sonra cinsiyet değişikliğinden pişman olup esas cinsiyetine geri dönen 36 yaşında bir kadın. Daha önce Maria Catt takma adıyla blog yazıyormuş. Ancak Temmuz 2016'da kendi adıyla yayınladığı bir YouTube videosunda translığı bırakan bir kadın olduğunu açıkladı. Şu anda, yaklaşık 70'iyle şahsen tanıştığı, çoğu daha genç olan ve cinsiyet değiştirme yolundan geri dönenlerden oluşan bir grup kadına bir nevi ablalık yapıyor. Bana 300 kişiyle daha internet üzerinden yazıştığını söyledi. (Şimdiye kadar konuştuğu detransların çoğu kadındı. Öncelerde cinsiyet kliniklerine yeni gelenlerin çoğu erkeklerden oluşurdu; bugün ise birçok klinik, yeni hastaların çoğunlukla kadınlardan oluştuğunu bildiriyor. Bu değişikliğin henüz bir açıklaması yok).

Carey ile Mart ayında Columbus'ta tanıştım. Bana esas cinsiyetine geri dönme kararının 2014 ve 2015 yıllarında San Francisco'da bir trans kliniğinde çalışma deneyiminden kaynaklandığını söyledi. "İnsanlar bana sık sık 'cinsiyet değiştirdiğinizde cinsiyet disforisi önce kötüleşse de sonrasında iyileşir' diyordu. Ama kendini kesen, açlıktan ölen, evlerinden hiç çıkmayan o kadar çok insan gördüm ve tanıdım ki. Bu da, eğer tıbbi değişim yaparsanız, sonucun iyi olacağını söyleyenlerden şüphe duymama neden oldu." dedi.

Carey, ağır travma ve akıl hastalığıyla boğuşan, ancak cinsiyet değişikliğinin bir sonraki adımını attıklarında iyileşeceklerine inanan insanlarla tanıştığını söyledi. "Bu anlatıya kendini adamış ama iyi görünmeyen pek çok insan tanıyordum" diye hatırlıyor. Carey'nin klinikte geçirdiği günler, testosteronun da kendisini daha iyi hissettirmediğini fark etmesini sağlamış. Nihayetinde cinsiyet değiştirmekten vazgeçmiş, esas cinsiyetine geri dönmüş ve Ohio'ya taşınmış. Şimdilerde cinsiyet disforisinin, cinsiyet değiştirdikten sonra tekrar kendi cinsiyetine geri dönen çok sayıda kişinin yaşadıklarından daha dikkatli bir yaklaşımla tedavi edilmesi gerektiği çağrısında bulunuyor.

...

Çocuklar bazen sadece cinsiyetlerini keşfettikleri geçici bir dönemdedir

Birçok trans savunucusu, trans popülasyonunun karşılaştığı zorbalık, şiddet ve diğer istismarlar göz önüne alındığında, sosyal bulaşma fikrini saçma ve hatta saldırgan bulmaktadır. Ancak bazı yaşanmış kanıtlar, sosyal güçlerin genç bir kişinin cinsiyetini sorgulamasında rol oynayabileceğini göstermektedir. Gençler akran etkisinden açıkça bahsetmektedir. Scott Padberg, öğle yemeği için buluştuğumuzda tam olarak bunu yaptı. Okulunda trans olduğunu iddia eden ama öyle olmadığına inandığı çocuklar olduğunu söyledi. "Hepsi etrafta 'Ben transım, ben transım, ben transım' diye gösteriş yapıyor" dedi. "Bunu sosyal medyada yayınlıyorlar."

Delta, cinsiyet değişikliği yapmak istiyordu. Terapisti ona işleri ağırdan almasını ve ruh sağlığı sorunları üzerinde çalışmasını tavsiye etti. Delta'nın cinsiyet disforisi sonunda ortadan kalktı.

Konuştuğumuzda Delta takma adını kullanan 16 yaşındaki ilginç bir tiyatrocu kızdan da benzer bir hikaye dinledim. Delta, Portland-Oregon'un dışında annesi ve babasıyla birlikte yaşıyor. 2013'te sosyal çevresini bir cinsiyet değiştirme dalgası vurmuş. Birdenbire, artık kimsenin fıtrî cinsiyetinde (cisgender) olmadığı yalanı yayılmış. 13 yaşında olan ve evde eğitim gören Delta, kısa süre sonra ailesine önce genderqueer (cinsel sınırsızlık ve nötrlük), sonra nonbinary (iki cinsiyeti reddeden, iki cinsiyetten birinde hissetmediğini iddia eden kişi) ve son olarak da trans olduğunu açıklamış. Sonra onlara testosteron almak istediğini söylemiş. Ailesi hem gördükleri sosyal etki hem de Delta'nın anksiyete ve depresif bozukluk yaşıyor olması nedeniyle duruma şüpheci yaklaşmış ve bu durumun onun sıkıntısına katkıda bulunabileceğini düşünmüş. Ancak annesi Jenny, konu hakkında bilgi edinmeye çalıştığında kendisini çevrimiçi ebeveyn gruplarında bulmuş ve burada kendisine kızının cinsiyet değiştirmesine izin vermezse onu tehlikeye atabileceği söylenmiş. 

Delta'nın ailesi onu bir psikoloğa götürmeye karar vermiş. Psikolog, Delta'nın transseksüelliğine değinmeden hayatı, ruh sağlığı ve ailesi hakkında bir dizi ayrıntılı soru sormuş. Delta'nın hatırladığı kadarıyla psikolog, "Belli bir şekilde hissettiğinin farkındayım ama bence önce başka şeyler üzerinde çalışmalıyız" gibi bir şey söylemiş.

"Başka şeyler" çoğunlukla anksiyete ve depresif bozukluk ile ilgili sorunlar anlamına gelir. Psikolog, Delta'nın sergilediği cinsiyet disforisi belirtilerine rağmen, zihinsel sağlık sorunlarını ele alacak bir yaklaşım benimsemenin en mantıklı yol olduğunu söylemiş.

Delta, "Psikoloğumun önce zihinsel sorunlarımla ilgilenmem gerektiğini söylemesi beni mutsuz etmişti," diyor ve ekliyor: "Ama bunu söylediği için memnunum, çünkü çok fazla insan cinsiyet değiştirmeye çok hevesliydi ve herkes 'Sen transsın, cinsiyetini değiştir' diyordu. Trans olmadığı halde geri dönüşü olmayan hatalar yapan çok kişi vardı." Delta'nın cinsiyet disforisi terapi sayesinde ortadan kalkmış. Aralık ayında antidepresan almaya başlamış ve bu ilaçlar da işe yaramış. Delta'ya ruh sağlığı sorunlarının cinsiyet karmaşasıyla bağlantılı olduğunu düşünüp düşünmediğini sordum. "Kesinlikle bağlantılıydı" dedi. "Çünkü bir şeyler üzerinde gerçekten çalışmaya başladığımda, daha iyi oldum."

Ergenler arasındaki sosyal bulaşmanın cinsiyet karmaşası üzerindeki etkisini reddetmek; gelişme sürecinde olan ergen beyni hakkında bildiğimiz gerçekleri göz ardı etmek anlamına gelecektir: Tam gelişmiş yetişkin beyinlerine kıyasla ergenlik dönemindeki beyinler akran etkisine daha fazla açıktır, daha dürtüsel davranır ve uzun vadeli sonuçları değerlendirmede daha az beceriye sahiptir.

Kaynak: Jesse Singal, The Atlantic