Çocuklarda Cinsiyet Değiştirme Prosedürlerine İlişkin Kanıtların Değerlendirilmesi

Bazı eyaletler, bir çocuğun veya ergenin normal gelişimini veya bedenini "cinsiyet değişimini" kolaylaştırmak amacıyla değiştiren fiziksel prosedürleri yasaklayacak yasa tasarıları sunmuştur. Bu yasalar (bazen "Savunmasız Çocukları Koruma Yasaları" olarak da adlandırılır) ergenliği engelleyen ilaçların, karşı cinsiyet hormonlarının veya cinsiyet değiştirme ameliyatlarının reşit olmayanlarda kullanılmasını yasaklayacaktır.

Muhaliflerin öne sürdüğü argümanlardan biri, bu prosedürlerin "kanıta dayalı" bir bakım standardını temsil ettiği, bu nedenle kısıtlanmamaları gerektiğidir. "Kanıta dayalı" ifadesi tıpta popüler bir ifadedir ve tıbbi uygulamaların sadece görüşe (hatta "uzman" görüşüne) değil, sağlam bilimsel araştırmalara dayanması gerektiğini belirtir.

Peki, cinsiyet değiştirme prosedürlerini -özellikle de reşit olmayanlar için- destekleyen ve çocuklara bu radikal müdahaleleri uygulamanın faydası olduğunu sözde ispat eden "kanıtlar" ne kadar iyi ve güvenilir?

Endokrin Derneği'nin Etkili Kılavuzları

Transların tıbbi bakımına yönelik en yeni ve etkili kılavuzlardan biri Endokrin Derneği tarafından 2017 yılında yayınlanmıştır. Bu belgede açıkça "kanıta dayalı" bir yaklaşım benimsenmeye çalışılmıştır. Bu ekip, kanıta dayalı kılavuzların geliştirilmesi ve uygulanması konusunda uzman uluslararası bir grup olan GRADE çalışma grubu tarafından önerilen yaklaşımı izlemiştir.

Endokrin Derneği beş ayrı alanda özel kılavuzlar yayınlamıştır:

1.      Gençlerin ve yetişkinlerin değerlendirilmesi (5 kılavuz)
2.      Ergenlerin tedavisi (6 kılavuz)
3.      Transgender yetişkinler için hormonal uygulamalar (4 kılavuz)
4.      Olumsuz sonuçların önlenmesi ve uzun süreli bakım (7 kılavuz)
5.      Cinsiyet değiştirme ameliyatı (6 kılavuz)

Kanıt Kalitesinin Değerlendirilmesi

Kilit soru şudur: Kılavuzları destekleyen kanıtların kalitesi nedir? Üç tür kılavuz vardır:

• "Derecelendirilmemiş Uygulama Beyanı", esasen hiçbir kanıtla desteklenmeyen
• "Zayıf tavsiye" (“Öneririz…" ile başlayan)
• "Güçlü tavsiye" ("Tavsiye ederiz. . ." olarak etiketlenen)

GRADE çalışma grubu, sadece güçlü öneriler ile bakım alan kişilerin ortalama olarak zarardan çok fayda elde edeceğine inanmaktadır.

Daha sonra, her bir "tavsiye" için (zayıf ya da güçlü) bu tavsiyeyi destekleyen "kanıtların kalitesi" dört puanlık bir ölçekte değerlendirilmektedir: çok düşük, düşük, orta ya da yüksek.

Reşit Olmayanların Cinsiyet Değiştirme Prosedürlerine İlişkin Kanıtlar Ne Kadar Güçlü?

Kategori 3'teki kılavuzu (sadece yetişkinler için geçerlidir) çıkarırsak, genel olarak Savunmasız Çocukları Koruma Yasalarında ergenlik engelleyiciler, ergenler için hormonlar ve ameliyat ile ilgili prosedürlere ilişkin 24 kılavuz vardır.

Bu 24 kılavuzdan:

• 5 tanesi derecelendirilmemiş uygulama beyanlarıdır (kanıt yok ):
• 2'si çok düşük kanıt içeren zayıf tavsiyelerdir;
• 9'u düşük kanıtlı zayıf tavsiyelerdir.

Bu da 24 "kılavuz"dan sadece 8'inin "güçlü" tavsiyeler olduğu anlamına geliyor, yani toplamın üçte biri. Bunlardan:

• 2'si çok düşük kalitede kanıtlarla desteklenmektedir;
• 5'i  düşük kalitede  kanıtlarla desteklenmektedir;
• Sadece 1 tanesi  "orta kalitede" kanıtlarla desteklenmektedir;
• Hiçbiri "yüksek kalitede" kanıtlarla desteklenmemektedir.

Tavsiyelerin Değerlendirilmesi

"Güçlü tavsiyeler" ve diğer kılavuzların birçoğu, cinsiyet değiştirme prosedürünü gerçekten tavsiye etmekten ziyade, cinsiyet değişiminin potansiyel olumsuz yan etkilerini kontrol etmekle ilgilidir. Örneğin, "orta düzeyde" kanıtlarla desteklenen kılavuz, prosedürlerin kalıcı kısırlığa neden olma olasılığından dolayı hastaları "doğurganlığın korunması" (bazı sperm veya yumurta saklama yöntemleri) konusunda uyaran tek kılavuzdur:

“Ergenler ve yetişkinlerde karşı cinsiyet hormonu uygulaması başlatılmadan ve ergenlerde ergenlik baskılamasına başlanmadan önce, cinsiyet değişimini teşvik edici tıbbi tedaviyi uygulamak isteyen tüm bireylerin doğurganlığın korunmasına yönelik seçenekleri konusunda klinisyenler tarafından bilgilendirmelerini ve bu konuda kendilerine rehberlik edilmesini öneriyoruz.”

Örneğin, bazı kılavuzlar karşı cinsiyet hormonu uygulamasına sadece "çoğu ergenin 16 yaşına kadar edindiği, bilgilendirilmiş onam* vermek için yeterli zihinsel kapasiteye sahip olduğu" doğrulandıktan sonra başlanmasını şiddetle tavsiye etmektedir.

Bir başka zayıf tavsiye (çok düşük kanıtla desteklenen), sağlıklı memelerin alındığı transseksüel ameliyatı olan mastektominin zamanlamasının duruma göre belirlenmesini önermektedir, çünkü "belirli bir yaş şartı önermek için yeterli kanıt yoktur." Bununla birlikte kanıt eksikliği, bu tür radikal ve vücudu değiştiren ameliyatların hızlandırılmasını değil, mümkünse daha ileri bir yaşa ertelenmesini önermektedir. Bu zayıf kanıtlara dayanıp operasyon yapmak mantıklı ve bilimsel değildir. Kanıtları zayıf olan veriler bize bu uygulamadan uzak durmamız gerektiğini söyler.

Bu arada, ergenliğin bastırılmasını destekleyen temel kılavuzlar yalnızca zayıf tavsiyelerdir ve düşük kanıtlarla desteklenmektedir. Bu da yine zayıf veri olduğu için bize bu uygulamadan uzak durmamız gerektiğini söyler. Benzer şekilde bazı hastaların (18 yaş üstü) genital cerrahi için sevk edilmesine ilişkin "güçlü tavsiye", "çok düşük" kanıtla desteklenmektedir. Bunun bilimsel karşılığı bu uygulamadan uzak durmaktır, bunu tavsiye etmek değil.

Özetle, bu radikal uygulamaların "kanıta dayalı" olduğu iddiası yanıltıcıdır, çünkü bu alandaki kanıtların kalitesi (Endokrin Derneği'nin "güçlü" tavsiyeleri için bile) düşüktür.

Kaynak: frc.org