2020 yılında, Birleşik Krallık Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü (NICE), cinsiyet disforisi (cinsiyet hoşnutsuzluğu) yaşayan 18 yaşından küçük hastaların tedavisinde GnRH agonistlerinin ("ergenlik önleyiciler" olarak da bilinir) ve karşı cinsiyet hormonlarının kullanımına ilişkin iki sistematik kanıt incelemesi gerçekleştirmiştir. Bu incelemeler, Dr Hilary Cass liderliğindeki cinsiyet disforisi sağlık hizmetlerinin gözden geçirilmesinin bir parçası olarak NHS (İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi) tarafından yaptırılmıştır. İncelemeler Mart 2021'de yayınlanmıştır.
GnRH agonistlerinin incelenmesi iç karartıcı bir okuma deneyimi sunar.[1] Başlıca bulgular, GnRH agonistlerinin cinsiyet disforisi, ruh sağlığı, beden imajı ve psikososyal işlevsellikte çok az değişikliğe yol açtığı veya hiçbir değişikliğe yol açmadığıdır. Değişiklik bildiren az sayıdaki çalışmada ise sonuçlar yanlılık veya şansa bağlıdır ya da güvenilmez olarak değerlendirilmiştir. De Vries ve arkadaşları (2011) tarafından yapılan dönüm noktası niteliğindeki Hollanda çalışmasının "yüksek yanlılık riski" barındırdığı ve "genel olarak düşük kaliteli" olduğu tespit edilmiştir. Araştırmacılar, değerlendirilen tüm çalışmaların sonuçlarının "çok düşük" kesinlikte olduğu ve yanlılık ve karışıklığa maruz kaldığı konusunda uyarıda bulunmuştur.
Karşı cinsiyet hormonlarının incelenmesi sürecinde de kanıtların kalitesinde benzer eksiklikler tespit edilmiştir.[2] Araştırmacılar, skorlardaki değişikliklerin hormon tedavisinin yararlı etkileri yerine zararları ile de bağdaştırılabileceğini, bu nedenle bu incelemedeki çalışmaların sınırlı olduğunu belirtmiştir. Hiçbir çalışma, eşlik eden tedavileri ayrıntılı olarak bildirmemiştir; bu da olumlu değişikliklerin hormonlardan mı yoksa katılımcıların almış olabileceği diğer tedavilerden mi kaynaklandığının belirsiz olduğu anlamına gelmektedir. Araştırmacılar, hormonların cinsiyet disforisi, ruh sağlığı ve psikososyal işlevsellik semptomlarını iyileştirebileceğini öne sürmüş; ancak potansiyel faydaların çok düşük kesinlikte olduğu ve bu tedavilerin büyük ölçüde bilinmeyen uzun vadeli güvenlik profilinin değerlendirilmesi gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur.
Bu son iki sistematik inceleme, Oxford Kanıta Dayalı Tıp Merkezi (CEBM) Direktörü ve Baş Editörü Profesör Carl Heneghan tarafından özetlenen kanıt kalitesiyle ilgili ciddi endişeleri yansıtmaktadır. Tıbbın bu hayati alanında kaliteli çalışmaların yokluğuna ilişkin benzer endişeler, son 18 ay içinde İsveç ve Finlandiya tarafından yürütülen sistematik inceleme çabalarında da kaydedilmiştir. Erkekten kadına cinsiyet değişikliği yapan 16 yaşından büyük bireylerin hormonal tedavi sonuçlarını inceleyen yakın tarihli bir Cochrane incelemesi, cinsiyet değiştirme sürecindeki transseksüel kadınlara yönelik hormonal tedavi yaklaşımlarının etkinliğini veya güvenliğini belirlemek için yeterli kanıt bulunmadığını ortaya koymuştur.[3] Erkekten kadına cinsiyet değişikliği yapan ilk hastanın üzerinden geçen onlarca yıl sonra bile, cinsiyet değişikliğinin yararına ilişkin kaliteli kanıtların hala eksik olması dikkat çekicidir.
ABD merkezli Endokrin (hormon bilimi) Derneği tarafından 2018 yılında yaptırılan iki sistematik inceleme, hormonal müdahalelerin psikolojik işlevsellik ve genel yaşam kalitesi açısından fayda sağladığı bulgusunun düşük kaliteli kanıtlardan (yani, risk ve fayda dengesinde düşük güven veren kanıtlar) geldiğini belirtir.[4] Bu ölçülü değerlendirmeye rağmen, Endokrin Derneği yönetmeliğinde klinisyenlere cinsiyet disforik gençleri hormonal müdahalelerle tedavi etmeye devam etmeleri talimatını vermiştir ve bu yönetmelik şu anda bir dizi tıp derneği tarafından maalesef geniş çapta benimsenmiştir.
SEGM'e göre; hormonal müdahalelerin risk ve fayda dengesindeki kalitesizlik sebebiyle, cinsiyet disforik gençlerle çalışırken son derece dikkatli olunması gerekir. Hormonal müdahalelerin kısa vadeli ve belki de plasebo (normalde etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarması) kaynaklı psikolojik faydaları gençleri yanıltmaktadır. Bu yanılsamanın yanı sıra, hormonal müdahalelerin oldukça somut yan etkileri olduğu bilinmektedir. Bunlar kemik sağlığı ve doğurganlık üzerindeki uzun vadeli riskler ve ömür boyu hormonal takviye almanın henüz bilinmeyen diğer riskleri olarak özetlenebilir.
Ayrıca, karşı cinsiyet hormonlarının etkilerinin geri döndürülemez doğası ve ergenlik önleyicilerin kimlik oluşumunun doğal seyrini değiştirme potansiyeli, tüm etik klinisyenleri duraklatmalıdır.
SEGM'in görüşüne göre, "cinsiyet değişimini teşvik edici" hormonal müdahalelerin uzun vadeli risk/yarar profiline ilişkin önemli belirsizlikler, gençler için ilk tedavi yöntemi olarak invaziv (vücuda müdahale eden) olmayan yaklaşımları gerektirmektedir.
[1] https://web.archive.org/web/20220414202655/https://arms.nice.org.uk/resources/hub/1070905/attachment
[2] https://web.archive.org/web/20220215111922/https://arms.nice.org.uk/resources/hub/1070871/attachment
[3] Haupt C, Henke M, Kutschmar A, Hauser B, Baldinger S, Saenz SR, Schreiber G. Antiandrogen or estradiol treatment or both during hormone therapy in transitioning transgender women. Cochrane Database of Systematic Reviews 2020, Issue 11. Art. No.: CD013138. DOI: 10.1002/14651858.CD013138.pub2. Accessed 01 December 2023.
[4] Spyridoula Maraka, Naykky Singh Ospina, Rene Rodriguez-Gutierrez, Caroline J Davidge-Pitts, Todd B Nippoldt, Larry J Prokop, M Hassan Murad, Sex Steroids and Cardiovascular Outcomes in Transgender Individuals: A Systematic Review and Meta-Analysis, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume 102, Issue 11, 1 November 2017, Pages 3914–3923, https://doi.org/10.1210/jc.2017-01643
Kaynak: segm.org
Yorumlar